Ё маслиҳати беғараз ба ҳамаи онҳое, ки аз рӯи хушомад ва ё аз рӯи манфиатҳои шахсӣ ба мақолаҳои дигарон ҷавоб менависанд.
Чанд андеша дар атрофи навиштаи Абдулҳафиз Азизов, директори литсейи № 1 – и шаҳри Исфара, депутати Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии ҶТ ва Наима Назирӣ, директори литсей аз деҳаи Чоркӯҳ “Роҳи навбунёди Мопарӣ “роҳи хушомад” не, роҳи зарурӣ аст!” ба мақолаам “Роҳи хушомади роҳбар”.
Бародари азиз, Абдулҳафиз!
Одатан ба навиштаҳо дар бораам кам эътибор медиҳам, лекин номи “Азизов”- ро дар ҳафтанома дида дар ҳайрат задам. Аввал гумон кардам, ин ду посух чоп шуда, яке ба ҷонибдории раиси ноҳияву дигаре ба тарафдории ман, вале ман саҳв кардам.
Бародари гиромӣ, пеш аз ҳама аз Имлои забони тоҷикӣ бехабаред ва дар навиштани оддитарин калимаҳо ба монанди “директор” ва “литсей”хато мекунед. Ин калимаҳо исми хос нестанд ва вазифаҳо бо ҳарфи хурд навишта мешаванд. Бинобарин пеш аз он ки мақолаеро ба идорае фиристед, чанд бор хонед, ақаллан ба ягон талабаи аълохон ё муаллими фанни адабиёт нишон диҳед, то ки дар бораи дараҷаи забондониатон тасаввуроти дигар пайдо нашавад. Дар мақола ғалат хеле бисёр ва намехоҳам дар бораи онҳо ҳарф занам, вале дар сатри дувуми шеъри оварда “Сад бад кунаду ба ҳеҷ як нек нарасад”ҳам ҳарф хато ва ҳам маъно. Ман ҳам ин қадар шеърдон нестам, вале чун ин байти маъмул аст, зуд хатои Шумо пеши назар намуд, бинобарин аз як шеърдон асли онро пурсидам ва он чунин будааст:
Бадхохи касон ҳеч ба мақсад нарасад.
Гар як накунад, то ба худаш сад нарасад.
Ман неки ту хохаму ту хохи бади ман,
Ту нек набиниву ба ман бад нарасад.
Бародари гиромӣ, инсоф кунед! Ман бадхоҳи кӣ? Ман дар бораи камбудӣ ва хушомад ҳарф задам, на бадхоҳӣ ва ин байторӣ ягон мантиқ надорад. Мо тахмин сӣ сол ин сӯ шиносем, вале дар ин муддати тӯлонӣ маро нашинохта будаед, чунки намедонед, ба ман чӣ тавр муроҷиат кунед. Дар аввал аз ман бо киноя мепурсед, ки “оғо” (дурусташ “оқо”) , “ҷаноб” ё “домулло” гӯед. Боз бо киноя шарҳ ҳам медиҳед, ки барои чи маро “ҷаноб” гуфтан хостед. Сабабаш дар он будааст, ки ман дар Сафорати Амрико кор кардаам… Агар дар сафорат кор карда “ҷаноб” шуда бошам, аз шуғли “ҷаноб”, бародари азиз, Шумо ҳам баҳра бардоштаед. Агар фаромӯш карда бошед, ёдрас мекунам. Яъне, тахмин даҳ сол пеш дар сафорат чун ба ман гуфтанд, ки як барномаи сафар ба Амрико барои муаллимон ҳаст ва номзадҳоро пешниҳод кунед, пеш аз ҳама номи Азизов дар хотирам гардон шуд, зеро ба хулосаи ҳамонзамона яке аз беҳтарини беҳтаринҳо дар байни муаллимони кишвар будед, вале мувофиқи нишондоди сафорат мо наметавонистем шахсони дар маҳбас нишастаро барои сафар тавсия кунем ва агар ин доғи судии Шумо фош мешуд, шояд ман ҷазо ҳам мегирифтам… Бо вуҷуди ин бо тавсияи ҳамин “ҷаноб” ду ё се ҳафта дар Иёлоти Муттаҳидаи Амрико, яъне, дар “кишвари ҷанобҳо” будед. Ин “ҷаноб” дар вақташ барои ба Амрико рафтани на танҳо Шумо, балки бародари гиромӣ (ба “бародар” гуфтан ҳам метарсам, ки мабодо боз он нафарро ҳам маълумотдиҳандаи ман наҳисобанд. Ба ман аз он роҳи хушомад кироякаш, ки ҳамроҳаш аз Хуҷанд ба Исфара меомадем, нақл кард ва ӯ маро ба он ҷой бурд ва бори дигар боз бо кироякаше ба он роҳ рафтам, ҳол он ки пас аз ин мақола бо баҳонаи дигар баъзе аз авлоди маро шабона то ба милисахона бурдаанд…), сарвари кордон, хоксор ва ботамкин Болтахӯҷа Солеҳхӯҷаев, мудири бахши кишоварзии ноҳияи Исфара шодравон Авлиё Ҷумонқулов, боз ба ду нафари дигар аз ҳукумати шаҳри Исфара ( ин ду нафар аз сафар даст кашиданд) тавсия дода буд.
Менависед: “…беҳтараш баъди хондани ин мақолаатон, ки онро чун як шахси кӯрдилу беандеша навиштаед, шуморо “носипос” ном барем? А, чӣ гуфтед?” Чӣ ҳам мегуфтам, вақте сатҳи забондонии директори номӣ чунин бошаду кӯрнамакро фарқ карда натавонанд! Маро ба кӯрнамакӣ муттаҳам мекунед. Пас бигӯед, ки ман кай ва дар куҷо намак ё ягон пиёлаи чойатонро нӯшидаам???
Бинобарин маҷбурам кардед, аз “носипос”- иҳоям сӯҳбат кунам, зеро менависед: “Аслан аз шумою навиштаҳои беасос иншокардаи шумо ранҷидани мо, ҳамдиёронатон хуб ҳам нест… Зеро “фикри ҳар кас далели хиради ӯст!”
Аҷиб! Хеле аҷиб! Ман дар гӯям, девор мегӯед! Фаромӯш накунед, ки ҳамдиёрони ман танҳо Азизов нестанд…Солҳои ҳаштодуми асри гузашта бо ҷурме дар маҳбас нишаста, ба қавли худатон, дар он макон ба қадри умри инсон расидаед ва пас аз озод шудан шиоратон он буд, ки ба халқу Ватан хизмат мекунед ва аз худ номи неку кори нек мегузоред. Дар натиҷа ҳамчун муаллими кимё номатон баромад ва аз Душанбе ба деҳаатон рафтам ва дар ҳафтаномаи “Адабиёт ва санъат”, ки 100 ҳазор нусха чоп мешуд, мақолаам “Умри дубора” дар бораи ҳунар ва таҷрибаи бойи омӯзгориатон нашр гардид. Аз назари худам “носипосӣ” ҳамин буд, ки муаллими машҳурро машҳуртар кардам! Вале аз назаратон ҳамин кӯрнамакист? “Носипосӣ”-и дигари камина он буд, ки бо гузашти муддате бо Телевизони Тоҷикистон, ки он вақт як шабака дошт, ба қарор омадем, ки дар бораи фаъолияти худатон филми ҳуҷҷатӣ бо ҳамон номи “Умри дубора” бардорем. Ва бардоштем ва он яке аз беҳтарин филм дар ҳамон сол буд. Гоҳе дар хаёл чунин фикр пайдо мешавад, ки ба мазмуни калимаи “кӯрнамак” сарфаҳм намеравед, чунки одами андак ба маънои ин вожа сарфаҳм мерафтагӣ пеш аз навиштан ва дар ҳаққи нафаре қалам бардоштан меандешид… Дар бораи ҳар инсоне, ки барои пешрафти миллат саҳм мегузорад, тавонам, менависам. Тахмин ду моҳ қабл дар бораи ҳамкасбатон Абдураҳмон Шораҳматов, директори литсеи давлатии № 3 аз деҳаи Ворухи ноҳияи Исфара дар нашрияҳои “Минбари халқ” ва “Ҷумҳурият” навиштам. Моҳи гузашта бо Шабакаи аввали Телевизиони Тоҷикистон дар бораи бардоштани филми ҳуҷҷатӣ дар бораи Устод Шораҳматов маслиҳат кардем. Ман боз ба Ворух рафтам, вале Устод гуфтанд, намехоҳанд дар бораашон филм бардорем. Ман ҳанӯз умедворам, ки рӯзе розӣ мешаванд, чунки филм на барои Шораҳматов, балки барои мардум, аз ҷумла, омӯзгорони ҷумҳурӣ, зарур аст. Бубинед, соли гузашта литсеи № 3, ки он кас сарвараш ҳастанд, 42 нафар хатм карда, 41 нафар ба мактаби олӣ (!) ва як нафар ба коллеҷ қабул шудааст ва он рӯйхатро дар газетаи “Азия Plus” чоп кардем. Имсол аз 64 нафар шогирд 64 нафар (!!!) донишпӯйи мактаби олӣ тайёр кардаанд. Он кас ҳам мислатон на барои шӯҳрат ва на барои олимпиада кор мекунанд… Ва дуятон аз омӯзгорон ва сарварони беҳтарин дар Тоҷикистонед! Нукта ё хоҳиши дигар. Дар бораи касе чизе нависед, номашро ДУРУСТ нишон диҳед, ҳарчанд нафрат дореду “ҷаноб” ё “носипос”-аш мехонед. Ба маълумотатон мерасонам, ки номи ҳуҷҷатии ман “Муҳибуллоҳ Қурбон” аст ва ҳамин номи “Муҳибуллоҳ”-ро ба ман дар тифлӣ гузошта будаанд. Яъне, ман на “Муҳиб” ҳастам ва на “Муҳибулло”. Дар мақола ҳам чунин ном омада, вале аз шиддати ғурур ё нафрат исмро ғалат овардаед. Аммо баръакси Шумо муовини раиси шаҳри Исфара Осифхон Маматов ва сармеъмори шаҳр Мубин Фаттоев ба мақолаам посух навишта, баъзе хатоҳои ҷузъиро нишон ҳам додаанд, Аз ҷумла, кӯчаи Мирний аллакай номи Бобоҷон Ғафуровро гирифтаасту ман намедонистаам. Аҷиб! Хиёбони асосии шаҳрро “Марказӣ” ном додаанду кӯчаи канортари шаҳрро “Бобоҷон Ғафуров”. Инаш дар омади гап. Ман аз онҳо сипосгузорам, ки дар посухи худ номи маро дуруст навиштаанд ва таҳқиромез ҳарф назаданд, ҳарчанд онҳо низ ғалатҳои зиёд содир кардаанд. Ҳол он ки онҳо мебоист номи маро нодуруст менавиштанд, зеро аввалан омӯзгори маъруф нестанд, баъдан ман камбудии ОНҲОРО нишон додам, на азони Шуморо. Навиштаед, ки «Агар,кимомардумиИсфарароимкониятуиҷозатмебуд,азмарказивилоятиСуғдтошаҳриИсфарапешипоиинфарзандисарсупурдаимиллатқолинандохтаюгулмепошидемвагулфишонӣмекардем.”Агар пулатон расаду ҳавсалаатон бошад, аз Хуҷанд не, аз Душанбе то Исфара гул резед! Ин кори шахсиатон! Вале хоҳиш дорам, аз номи “мо…” посух нанависед, чунки дар байни мардуми Исфара ҳазорон ҳазор ҳастанд, ки бо «мо…» нестанд. Ба ман ҳам занг заданд, изҳори сипос намуданд ва ҳатто чанд тоифа омода ҳастанд, ҳуҷҷату санадҳои зиёдро дар бораи фасод, махсусан, фасоди замин, пешниҳод кунанд… Боз як хоҳиш: ба миёни баҳси ду тараф, ки як ҷониби он нестед, надароед, чунки дар бораи чунин одамон миёни мардум фикри мусбат нест. Боз мегӯям, ки сохтани роҳи 2, 5 км кори хато буд. Медонед чаро? Барои он ки чанд кӯчаву растаҳои шаҳр интизори асфалтанд. Ба ҷойи дашти беодаму холӣ тамоми кӯчаҳои асосии шаҳрро мумфарш кардан беҳтар набуд? Як саволаки дигаре, ки дар борааш ҳарфе нагуфтед: чаро дар бораи кандани релси оҳан, мумфарш кардан ва боз шинонидани он релс барои танҳо ЯК БОР гузаштани ҷипи президент ҳарфе нагуфтед?
Хонандаи азиз, як бор ба ҳоли ҷодае, ки муаллим «роҳи зарурӣ» номидааст, нигаред. Баъди чор моҳ сел бо ин роҳ чунин «муносибат» кардааст. Аз рӯи инсоф гирем, меъморе, ки ин мумфаршро дар селроҳа кашидааст, ҷавобгар аст
Бародари азиз! Барои он ки он мақоларо нависам, ман ду бор ба он макон, ба қавлатон, «роҳи зарурӣ» рафтам. Ва дар ду дафъа ҳам чонзоде набуд ва чанд ҷойи роҳро сел бурдааст. Магар «роҳи зарурӣ»-ро ба чунин ҳоли табоҳ мегузоранд? Кадом меъмор тарҳи чунин роҳро бе ба инобат гирифтани он ки дашт селраҳа ҳам мебошад, кашидааст? Бовар дорам, чор моҳи охир ба он роҳ на Шумо рафтаед ва на роҳбари дигар. Он ҷой чанд масъалаҳои дигар аст, вале ман дар ин мақола намехоҳам суханро ба дарозо кашам. Ба фаъолияти ин ё он шахс одатан бо гузашти даҳсолаҳо, ба қавли посухдиҳандаҳо, садсолаҳо, баҳо медиҳанд. Хуб дар ёд дорем, ки солҳои шастуми асри гузашта Никита Хрушёв роҳбари кишвари абарқудрати Иттиҳоди Шӯравӣ буду ҳама ҷой пур аз аксҳои бузурги ӯ. Чун аз мансаб гирифтанд, ҳама суратҳояшро пора карданд. Ва ё мо шоҳиди баръакси ин гуна амалҳо ҳам шудем. Садҳо олимон, сарватмандон ва намояндаҳои бузурги Ислом, ба ном «душманони халқ», ки солҳои сивуми асри гузашта аз тарафи Ҳукумати Шӯравӣ парронда шуда буданд, имрӯз сафед гардидаанд. Фақат таърих ба кирдори ҳар инсон баҳои дуруст медиҳад. Бинобарин бо ҷумлае аз посухи Маматов ва Фаттоев, ки ба ман ҳам писанд омад, бародари азиз, сӯҳбати дуямонро ба анҷом мерасонем: “Ин суханони мо шояд ба баъзе “ватандӯстон” қобили қабул набошад, аммо баъди садсолаҳо, насли ояндаи мо ба шахсият, нақш ва саҳми бузурги Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон дар эҳё ва ташаккули давлату давлатдории тоҷикон баҳои шоиста хоҳад дод.”
Бо эҳтиром, Муҳибуллоҳ Қурбон, рӯзноманигор
Ин мақола бо дархости хонандагон ба нашр мерасад.
